TỔNG HỢP VĂN BẢN PHÁP LUẬT MỚI CÓ HIỆU LỰC NGÀY 01/01/2024

Posted 11:52 Date 14/12/2023

Hệ thống pháp luật minh bạch và khả thi sẽ là khung sườn vững chắc giúp nền chính trị, kinh tế xã hội vận hành và phát triển một cách ổn định, vững mạnh. Do đó, công tác xây dựng, hoàn thiện và ban hành các văn bản pháp luật đóng vai trò rất quan trọng trong công tác quản lý nhà nước và điểu chỉnh các vấn đề thực tiễn.

Từ ngày 01/01/2024, một số văn bản mới sẽ chính thức có hiệu lực. Điều này không chỉ đánh dấu một bước quan trọng trong quá trình hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam mà còn tạo ra những thách thức và cơ hội mới cho từng đối tượng cụ thể mà mỗi văn bản pháp luật điều chỉnh.

I. 03 Luật mới có hiệu lực từ ngày 01/01/2024

1. Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2023

a. Tổng quan

Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi) số 15/2023/QH15 đã được Quốc hội thông qua ngày 09/01/2023 với nhiều nội dung mới, trong đó lần đầu tiên áp dụng mô hình Hội đồng y khoa Quốc gia. Luật ban hành ngày 09/01/2023 và có hiệu lực từ ngày 01/01/2024 (trừ các quy định tại khoản 3, 4, 5, 6, 7, 8 và 9 Điều 120 Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2023), thay thế Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2009 đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Luật số 21/2017/QH14.

b. Nội dung

Luật mới gồm 12 Chương, 121 Điều (tăng 03 chương và 30 điều so với Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2009). Luật Khám bệnh, chữa bệnh năm 2023 lấy người bệnh làm trung tâm cho mọi hoạt động cung cấp dịch vụ khám, chữa bệnh; tiếp tục chính sách xã hội hóa và đa dạng hóa các loại hình dịch vụ y tế...

Sau đây là một số điểm mới cơ bản, đáng chú ý của Luật Khám bệnh, chữa bệnh năm 2023:

- Đối với người bệnh

Luật mới sửa đổi, bổ sung đối tượng được ưu tiên khám, chữa bệnh: Cụ thể Khoản 2 Điều 3 Luật này quy định: Người từ đủ 75 tuổi (trước đây phải từ đủ 80 tuổi) và người khuyết tật đặc biệt nặng sẽ được ưu tiên khám, chữa bệnh.

Tại Khoản 2 Điều 4 Luật này bổ sung thêm quy định ưu tiên Ngân sách Nhà nước khám, chữa bệnh cho:

Người có công với cách mạng, người cao tuổi, trẻ em, người khuyết tật.
Người thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, đang sống ở biên giới, hải đảo, vùng có điều kiện kinh tế, xã hội khó khăn hoặc đặc biệt khó khăn.
Người bị các bệnh: Tâm thần, phong, truyền nhiễm nhóm A, nhóm B.

- Đối với người hành nghề y

Một số điều luật quy định cao hơn về kỹ năng của người hành nghề:

Thay thế tên gọi của “Chứng chỉ hành nghề khám bệnh, chữa bệnh” thành “Giấy phép hành nghề khám bệnh, chữa bệnh”.

Phương thức cấp Giấy phép hành nghề khám bệnh, chữa bệnh theo Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2023 cũng có sự thay đổi khi chuyển từ quy định xét duyệt hồ sơ sang quy định phải kiểm tra đánh giá năng lực hành nghề trước khi cấp Giấy phép hành nghề khám bệnh, chữa bệnh.
Đối với lương y, người có bài thuốc gia truyền, người có phương pháp chữa bệnh gia truyền thì được xem xét và cấp giấy phép hành nghề mới theo quy định tại Khoản 3 Điều 30 của Luật này.
Quy định giấy phép hành nghề có giá trị 05 năm và quy định cập nhật kiến thức y khoa là một trong các điều kiện để gia hạn giấy phép hành nghề.
Việc chuyển đổi từ “Chứng chỉ hành nghề khám bệnh, chữa bệnh” được cấp trước ngày 01/01/2024 sang “Giấy phép hành nghề khám bệnh, chữa bệnh” sẽ được thực hiện theo lộ trình do Chính phủ quy định và thực hiện việc gia hạn theo định kỳ 05 năm một lần kể từ ngày chuyển đổi.

- Về chất lượng cung cấp dịch vụ khám, chữa bệnh

Quy định mới bắt buộc cơ sở phải tự đánh giá chất lượng khám bệnh, chữa bệnh theo bộ tiêu chuẩn chất lượng cơ bản do Bộ Y tế ban hành hàng năm.
Kết quả tự đánh giá phải cập nhật lên Hệ thống thông tin về quản lý hoạt động khám bệnh, chữa bệnh để làm căn cứ cho việc kiểm tra, đánh giá cũng như công khai thông tin về mức độ chất lượng của các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.

+ Cụ thể tại Điều 104 Luật này đã thay đổi từ 04 tuyến chuyên môn (Tuyến trung ương, Tuyến tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, Tuyến huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, Tuyến xã, phường, thị trấn) thành 3 cấp chuyên môn bao gồm: Cấp khám bệnh, chữa bệnh ban đầu thực hiện nhiệm vụ khám bệnh, điều trị ngoại trúm chăm sóc sức khoẻ ban đầu; quản lý bệnh tật, phục hồi chức năng tại cộng đồng; Cấp khám bệnh, chữa bệnh cơ bản thực hiện nhiệm vụ khám bệnh, điều trị ngoại trú, nội trú tổng quát; đào tạo thực hành tổng quát, tổ chức cập nhật kiến thức y khoa liên tục cho người hành nghề; Cấp khám bệnh, chữa bệnh chuyên sâu thực hiện nhiệm vụ khám bệnh, điều trị ngoại trú, nội trú chuyên sâu; đào tạo thực hành chuyên sâu; nghiên cứu, đào tạo liên tục chuyên sâu; chuyển giao kỹ thuật trong khám bệnh, chữa bệnh.

+ Cho phép phòng khám đa khoa tư nhân tại các vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn được tổ chức giường lưu để theo dõi và điều trị người bệnh nhưng tối đa không quá 72 giờ.

2. Luật Đấu thầu 2023

a. Tổng quan

Luật Đấu thầu 2023 được Quốc hội thông qua vào ngày 23/6/2023 gồm 10 Chương, 96 Điều với nhiều nội dung được sửa đổi, bổ sung so với quy định hiện hành.

b. Nội dung

Đấu thầu là lĩnh vực quan trọng đối với nhiều nhà đầu tư. Luật Đấu thầu năm 2023 có các điểm mới đáng chú ý như sau:

- Sửa đổi tiêu chí xác định tư cách nhà thầu, nhà đầu tư

Bổ sung các tiêu chí về tư cách hợp lệ của nhà thầu, nhà đầu tư như sau:

Không bị thu hồi giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, giấy chứng nhận đăng ký hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, tổ hợp tác;
Không đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Quy định chi tiết tiêu chí bị cấm tham dự thầu: Nhà thầu, nhà đầu tư có tư cách hợp lệ phải không trong thời gian bị cấm tham dự thầu theo quyết định của người có thẩm quyền.

Quy định cụ thể tiêu chí xác định tư cách nhà thầu là hộ kinh doanh:

Có giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh;
Không trong quá trình chấm dứt hoạt động hoặc bị thu hồi giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh; chủ hộ kinh doanh không đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự;
Có tên trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia trước khi phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư;
Bảo đảm cạnh tranh trong đấu thầu theo Điều 6 Luật này;
Không bị cấm tham dự thầu theo quyết định của người có thẩm quyền;
Có tên trong danh sách ngắn đối với trường hợp đã lựa chọn được danh sách ngắn.

- Bổ sung quy định về bảo đảm cạnh tranh trong đấu thầu

Nhà thầu nộp hồ sơ quan tâm hoặc hồ sơ dự sơ tuyển phải độc lập về pháp lý và tài chính với quản lý dự án, giám sát; nhà thầu tư vấn lập, thẩm tra, thẩm định hồ sơ thiết kế, dự toán; nhà thầu tư vấn lập, thẩm định nhiệm vụ khảo sát, thiết kế.

Nhà thầu tham dự thầu phải độc lập về pháp lý và tài chính với các nhà thầu tư vấn quản lý dự án, tư vấn giám sát; nhà thầu tư vấn lập, thẩm định nhiệm vụ khảo sát, thiết kế.

- Chủ đầu tư phải cập nhật kết quả thực hiện hợp đồng trên e-GP

3. Luật Thi đua, khen thưởng 2022

a. Tổng quan

Luật Thi đua, khen thưởng số 06/2022/QH15 được Quốc hội thông qua vào ngày 15/6/2022 với nhiều nội dung được bổ sung, thay đổi, hủy bỏ về quy định thi đua, khen thưởng đối với cá nhân, tổ chức trong nước và cả nước người nước ngoài.

b. Nội dung

Luật Thi đua, khen thưởng năm 2022 có 08 chương với 96 Điều đã bổ sung nhiều quy định mới về thi đua, khen thưởng với cá nhân, tổ chức trong nước và cả nước người nước ngoài.

Một số nội dung mới đáng chú ý tại Luật Thi đua, khen thưởng 2022 như:

- Bổ sung nguyên tắc trong thi đua:

+Tự nguyện, tự giác, công khai, minh bạch;

+ Đoàn kết, hợp tác và cùng phát triển;

- Bổ sung nguyên tắc khen thưởng:

+ Chính xác, công khai, minh bạch, công bằng, kịp thời;

Bảo đảm thống nhất giữa hình thức, đối tượng khen thưởng và công trạng, thành tích đạt được;

Thành tích đến đâu khen thưởng đến đó;
Chú trọng khen thưởng cá nhân, tập thể, hộ gia đình trực tiếp lao động, sản xuất, kinh doanh; cá nhân, tập thể công tác ở địa bàn biên giới, trên biển, hải đảo, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn;
Bảo đảm bình đẳng giới trong thi đua, khen thưởng.

- Bỏ hình thức khen thưởng “Huy hiệu” cho cá nhân có đóng góp vào quá trình phát triển của tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

- Nhiều hình thức khen thưởng quy định cụ thể tại Điều 9 Luật Thi đua, khen thưởng 2022 bao gồm:

+ Huân chương;

+ Huy chương;

+ Danh hiệu vinh dự nhà nước;

+ “Giải thưởng Hồ Chí Minh”, “Giải thưởng Nhà nước”;

+ Kỷ niệm chương;

+ Bằng khen;

+ Giấy khen;

- Thay đổi nguyên tắc xét thi đua, khen thưởng

Căn cứ xét thi đua không còn căn cứ vào việc đăng ký tham gia thi đua, chỉ căn cứ theo: Phong trào thi đua; Thành tích thi đua; Tiêu chuẩn danh hiệu thi đua.

Bên cạnh đó, căn cứ xét khen thưởng cũng có sự thay đổi, Luật quy định dựa vào:

+ Thành tích đạt được (thay vì phạm vi, mức độ ảnh hưởng của thành tích);

+ Tiêu chuẩn khen thưởng;

+ Điều kiện và hoàn cảnh cụ thể lập được thành tích (thay vì trách nhiệm và hoàn cảnh cụ thể lập được thành tích);

- Thay đổi về đối tượng được tặng Huân chương lao động:

Đối tượng được tặng huân chương lao động ở các hạng không chỉ nêu chung chung là cá nhân và tập thể như trước đây, Luật mới quy định cụ thể bao gồm:

Cá nhân;
Công nhân, nông dân;
Doanh nhân, trí thức, nhà khoa học;
Tập thể;
Doanh nghiệp, tổ chức kinh tế khác;
Cá nhân, tập thể người Việt Nam định cư ở nước ngoài, cá nhân, tập thể người nước ngoài.

- Điểm b Khoản 1 Điều 66 bổ sung đối tượng được xét tặng danh hiệu “Nghệ sĩ nhân dân”, “Nghệ sĩ ưu tú” là người sáng tạo tác phẩm văn hóa nghệ thuật không thuộc đối tượng do Chính phủ quy định.

- Khoản 2 Điều 96 bổ sung hình thức khen thưởng “Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang” đối với Thanh niên xung phong có thành tích trong các cuộc kháng chiến, bảo vệ Tổ quốc, hoàn thành nhiệm vụ, trung thành với cách mạng, có thời gian tại ngũ từ 02 năm trở lên.

Ngoài ra, Thanh niên xung phong hy sinh trong khi làm nhiệm vụ trong các cuộc kháng chiến, bảo vệ Tổ quốc đã được công nhận liệt sĩ thì được truy tặng “Huy chương Thanh niên xung phong vẻ vang”.

- Bổ sung nhiều hình thức khen thưởng cho người nước ngoài

Theo Luật Thi đua, khen thưởng 2022, người nước ngoài sẽ được xét tặng khen thưởng với các hình thức:

Huân chương Hồ Chí Minh;
Huân chương Độc lập hạng Nhất, Nhì, Ba;
Huân chương Lao động hạng Nhất, Nhì, Ba;
Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ.

II. 03 Nghị định mới có hiệu lực từ ngày 01/01/2024

Nghị định 77/2023/NĐ-CP về quản lý nhập khẩu hàng hóa tân trang theo Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương.
Nghị định 82/2023/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 120/2016/NĐ-CP hướng dẫn Luật Phí và lệ phí.
Nghị định 83/2023/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 95/2018/NĐ-CP quy định về phát hành, đăng ký, lưu ký, niêm yết và giao dịch công cụ nợ của Chính phủ trên thị trường chứng khoán.

III. Các Thông tư mới có hiệu lực từ ngày 01/01/2024

Thông tư 65/2023/TT-BCA quy định về Trưởng phòng nghiệp vụ của Công an nhân dân có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy; cứu nạn, cứu hộ; phòng, chống bạo lực gia đình do Bộ trưởng Bộ Công an ban hành.
Thông tư 66/2023/TT-BCA sửa đổi Thông tư 55/2021/TT-BCA hướng dẫn Luật Cư trú; Thông tư 56/2021/TT-BCA quy định về biểu mẫu trong đăng ký, quản lý cư trú; Thông tư 57/2021/TT-BCA quy định về quy trình đăng ký cư trú do Bộ trưởng Bộ Công an ban hành.
Thông tư 70/2023/TT-BTC bãi bỏ Quyết định 42/2008/QĐ-BTC và 43/2008/QĐ-BTC do Bộ trưởng Bộ Tài chính ban hành.
Thông tư 16/2023/TT-BNV quy định về định mức kinh tế - kỹ thuật chỉnh lý tài liệu nền giấy do Bộ trưởng Bộ Nội vụ ban hành.
Thông tư 11/2023/TT-BNNPTNT hướng dẫn vị trí việc làm lãnh đạo, quản lý và chức danh nghề nghiệp chuyên ngành, cơ cấu viên chức theo chức danh nghề nghiệp trong đơn vị sự nghiệp công lập thuộc ngành, lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn do Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành.
Thông tư 10/2023/TT-BNNPTNT hướng dẫn Luật Thi đua, khen thưởng trong ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn do Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành.
Thông tư 18/2023/TT-BTNMT hướng dẫn Luật Thi đua, khen thưởng đối với ngành tài nguyên và môi trường do Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành.
Thông tư 20/2023/TT-BYT bãi bỏ văn bản quy phạm pháp luật do Bộ trưởng Bộ Y tế ban hành.
Thông tư 14/2023/TT-BVHTTDL quy định về công tác thi đua, khen thưởng ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch do Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành.
Thông tư 21/2023/TT-BCT quy định về tạm ngừng kinh doanh tạm nhập, tái xuất gỗ tròn, gỗ xẻ từ rừng tự nhiên từ Lào và Campuchia do Bộ trưởng Bộ Công thương ban hành.
Thông tư 31/2023/TT-BGTVT hướng dẫn thực hiện công tác thi đua, khen thưởng ngành Giao thông Vận tải do Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải ban hành.
Thông tư 15/2023/TT-BNV hướng dẫn Luật Thi đua, khen thưởng đối với ngành Nội vụ do Bộ trưởng Bộ Nội vụ ban hành.
Thông tư 09/2023/TT-BKHĐT quy định hệ thống chỉ tiêu thống kê ngành Kế hoạch và Đầu tư do Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư ban hành.
Thông tư 06/2023/TT-BKHĐT quy định về hệ thống chỉ tiêu thống kê ngành Thống kê do Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư ban hành.
Thông tư 11/2023/TT-BTTTT hướng dẫn công tác thi đua, khen thưởng trong ngành Thông tin và Truyền thông do Bộ Thông tin và Truyền thông ban hành.
Thông tư 04/2023/TT-BXD quy định “Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về sản phẩm, hàng hóa vật liệu xây dựng” do Bộ trưởng Bộ Xây dựng ban hành.
Thông tư 24/2022/TT-BTTTT quy định "Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn điện đối với thiết bị đầu cuối viễn thông và công nghệ thông tin" do Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông ban hành.