Nếu bạn đọc bài viết này để chuẩn bị cho việc ly hôn thì trước khi tìm hiểu những vấn đề pháp lý, Phong & Partners mong muốn bạn đọc hết một đoạn thơ trong bài “Hai chị em” của Vương Trọng:

Nín đi em, bố mẹ bận ra tòa!

Chị lên bảy dỗ em trai ba tuổi

Thằng bé khóc, bụng chưa quen chịu đói

Hai bàn tay xé áo chị đòi cơm.

Bố mẹ phải đi từ sáng, khác mọi hôm

Không nấu nướng và không hề trò chuyện

Hai bóng nhỏ hai đầu ngõ hẻm

Cùng một đường sao chẳng thể chờ nhau?

Ly hôn! Đó là sự chấm dứt một quan hệ hôn nhân, là kết quả không ai mong muốn bởi nhiều hệ lụy mà nó mang lại, nhưng đôi khi đó cũng có thể là sự bắt đầu cho một cuộc sống mới. Nếu vẫn quyết ý muốn ly hôn, mời bạn xem nội dung dưới đây để nắm rõ những vấn đề cần thực hiện.

1. Trường hợp yêu cầu Toà án công nhận thuận tình ly hôn

Theo quy định tại Điều 55 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 (Luật HNGĐ), ly hôn được xem là thuận tình khi:

• Vợ, chồng cùng yêu cầu ly hôn một cách tự nguyện;
• Đã thỏa thuận được tất cả vấn đề về việc chia tài sản, việc trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con;
• Thỏa thuận phải dựa trên cơ sở bảo đảm quyền lợi chính đáng của vợ và con.

2. Trường hợp khởi kiện ly hôn

Khi hai bên không thỏa thuận được với nhau về một trong các vấn đề liên quan như quan hệ hôn nhân, quyền nuôi con, phân chia tài sản,… thì khởi kiện ly hôn là điều cần làm. Người có quyền khởi kiện yêu cầu giải quyết ly hôn theo Điều 51 Luật HNGĐ bao gồm:

• Vợ, chồng hoặc cả hai người có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn;
• Cha, mẹ, người thân thích khác có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn khi một bên vợ, chồng do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình, đồng thời là nạn nhân của bạo lực gia đình do chồng, vợ của họ gây ra làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của họ.

Lưu ý: Chồng không có quyền yêu cầu ly hôn trong trường hợp vợ đang có thai, sinh con hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi.

3. Điều kiện để được Toà án giải quyết ly hôn

Theo quy định Điều 56 Luật HNGĐ thì Toà án chỉ thụ lý đối với việc ly hôn đơn phương khi có một trong các điều kiện dưới đây:

• Khi vợ hoặc chồng có hành vi bạo lực gia đình;
• Vợ hoặc chồng vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào trầm trọng, đời sống hôn nhân không thể kéo dài, mục đích hôn nhân không đạt được (ví dụ: Vợ hoặc chồng ngoại tình; vợ, chồng không thể sinh con, hoặc hai vợ chồng đã ly thân một thời gian rất lâu,...);
• Vợ hoặc chồng bị Toà án tuyên bố mất tích.

4. Cách xác định tài sản chung của vợ chồng khi ly hôn

Tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân được quy định tại Điều 33 Luật HNGĐ bao gồm:

• Tài sản do vợ, chồng tạo ra;
• Thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất, kinh doanh;
• Hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng và thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận khác;
• Tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung;
• Tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung;
• Quyền sử dụng đất mà vợ, chồng có được sau khi kết hôn trừ trường hợp vợ hoặc chồng được thừa kế riêng, được tặng cho riêng hoặc có được thông qua giao dịch bằng tài sản riêng.

Tài sản chung của vợ chồng thuộc sở hữu chung hợp nhất, được dùng để bảo đảm nhu cầu của gia đình, thực hiện nghĩa vụ chung của vợ chồng.

Trong trường hợp không có căn cứ để chứng minh tài sản mà vợ, chồng đang có tranh chấp là tài sản riêng của mỗi bên thì tài sản đó được coi là tài sản chung.

5. Phân chia tài sản chung của vợ chồng khi ly hôn

Nguyên tắc của của Luật Hôn nhân gia đình trong việc phân chia tài sản khi ly hôn là ưu tiên sự thỏa thuận của các bên trong quan hệ hôn nhân, tuy nhiên trong trường hợp không thỏa thuận được thì theo yêu cầu của vợ, chồng hoặc của hai vợ chồng, Tòa án giải quyết theo quy định của pháp luật. Theo đó, Điều 59 Luật HNGĐ quy định tài sản chung của vợ chồng được chia đôi nhưng có tính đến các yếu tố sau đây:

• Hoàn cảnh của gia đình và của vợ, chồng;
• Công sức đóng góp của vợ, chồng vào việc tạo lập, duy trì và phát triển khối tài sản chung; lao động của vợ, chồng trong gia đình được coi như lao động có thu nhập;
• Bảo vệ lợi ích chính đáng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh và nghề nghiệp để các bên có điều kiện tiếp tục lao động tạo thu nhập;
• Lỗi của mỗi bên trong vi phạm quyền, nghĩa vụ của vợ chồng.

Trường hợp tài sản chung của vợ chồng được chia bằng hiện vật, nếu không chia được bằng hiện vật thì chia theo giá trị, bên nào nhận phần tài sản bằng hiện vật có giá trị lớn hơn phần mình được hưởng thì phải thanh toán cho bên kia phần chênh lệch.

Tài sản riêng của vợ, chồng thuộc quyền sở hữu của người đó, trừ trường hợp tài sản riêng đã nhập vào tài sản chung theo quy định của pháp luật.

Trong trường hợp có sự sáp nhập, trộn lẫn giữa tài sản riêng với tài sản chung mà vợ, chồng có yêu cầu về chia tài sản thì được thanh toán phần giá trị tài sản của mình đóng góp vào khối tài sản đó, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận khác.

6. Nghĩa vụ trả nợ của vợ chồng khi ly hôn

Khi hai vợ chồng chung sống sẽ có những nghĩa vụ phát sinh mà hai vợ chồng phải có trách nhiệm liên đới giải quyết. Vợ chồng có các nghĩa vụ chung về tài sản theo Điều 37 Luật HNGĐ như sau:

• Nghĩa vụ phát sinh từ giao dịch do vợ chồng cùng thỏa thuận xác lập, nghĩa vụ bồi thường thiệt hại mà theo quy định của pháp luật vợ chồng cùng phải chịu trách nhiệm;
• Nghĩa vụ do vợ hoặc chồng thực hiện nhằm đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình;
• Nghĩa vụ phát sinh từ việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung;
• Nghĩa vụ phát sinh từ việc sử dụng tài sản riêng để duy trì, phát triển khối tài sản chung hoặc để tạo ra nguồn thu nhập chủ yếu của gia đình;
• Nghĩa vụ bồi thường thiệt hại do con gây ra mà theo quy định của Bộ luật Dân sự thì cha mẹ phải bồi thường;
• Nghĩa vụ khác theo quy định của các luật có liên quan.

7. Quyền nuôi con khi ly hôn

Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của pháp luật. Việc xác định ai là người có quyền trực tiếp nuôi con được căn cứ theo Điều 81 Luật HNGĐ:

• Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con;
• Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.

8. Nghĩa vụ cấp dưỡng cho con khi ly hôn

Nghĩa vụ cấp dưỡng cho con khi ly hôn là một trong những nghĩa vụ bắt buộc người bố hoặc mẹ phải thực hiện sau khi ly hôn. Cụ thể nghĩa vụ này được quy định cụ thể tại Điều 82 Luật HNGĐ như sau:

• Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ tôn trọng quyền của con được sống chung với người trực tiếp nuôi;
• Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.

Mức cấp dưỡng cho con do cha, mẹ thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.

9. Quyền yêu cầu Toà án thay đổi quyền nuôi con

Sau khi ly hôn, các bên (vợ hoặc chồng) vẫn có quyền khởi kiện để tòa án thay đổi phán quyết đã tuyên về quyền nuôi con căn cứ theo Điều 84 Luật HNGĐ:

Trong một số trường hợp, nếu cha, mẹ có thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phù hợp với lợi ích của con hoặc người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì theo yêu cầu của cha, mẹ  hoặc người thân thích, cơ quan quản lý nhà nước về gia đình, cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em, hội liên hiệp phụ nữ, Tòa án có thể quyết định việc thay đổi người trực tiếp nuôi con.

Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phải xem xét nguyện vọng của con từ đủ 07 tuổi trở lên. Trong trường hợp xét thấy cả cha và mẹ đều không đủ điều kiện trực tiếp nuôi con thì Tòa án quyết định giao con cho người giám hộ theo quy định của Bộ luật Dân sự.

Mọi thắc mắc cần giải đáp và tư vấn cụ thể hơn, bạn có thể mail hoặc điện thoại để được tư vấn bởi đội ngũ Luật sư của PHONG & PARTNERS.

===================

VĂN PHÒNG LUẬT SƯ PHONG & PARTNERS

Add: Tầng 6 Toà nhà Thành Lợi, 249 Nguyễn Văn Linh, Đà Nẵng - 0905.102425

CN Sơn Trà: 01 Đông Giang, Đà Nẵng - 0905.205624

CN Liên Chiểu: 21 Trương Văn Đa, Đà Nẵng - 0901.955099

CN Ngũ Hành Sơn: 03 Chu Cẩm Phong, Đà Nẵng - 0905.579269

Tel: 0236.3822678

Email: phongpartnerslaw@gmail.com

Web: https://phong-partners.com/