1. Doanh nghiệp nhà nước là gì?

Khoản 11 Điều 4 Luật Doanh nghiệp 2020 quy định: “Doanh nghiệp nhà nước bao gồm các doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ, tổng số cổ phần có quyền biểu quyết”.

Theo đó, căn cứ Điều 88 Luật Doanh nghiệp 2020, hiện nay có các loại hình doanh nghiệp nhà nước như sau:

1. Công ty TNHH 1 thành viên do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ;
2. Công ty TNHH 2 thành viên trở lên do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ;
3. Công ty cổ phần do Nhà nước nắm giữ trên 50% tổng số cổ phần có quyền biểu quyết.

2. Dịch vụ pháp lý là gì, dịch vụ Luật sư là gì?

Mặc dù có nhiều quan điểm khác nhau liên quan đến dịch vụ pháp lý, nhưng dưới góc độ chung,Dịch vụ pháp lý được hiểu là sự hỗ trợ về mặt pháp lý bao gồm những công việc như tư vấn pháp luật, đại diện ngoài tố tụng, tham gia tranh tụng trong các vụ án dân sự, hình sự, hành chính; và còn nhiều những dịch vụ pháp lý khác theo yêu cầu của khách hàng trong khuôn khổ pháp luật. Pháp luật cũng quy định chỉ có Luật sư mới được phép cung cấp dịch vụ pháp lý.

Từ khái niệm về dịch vụ pháp lý nêu trên có thể nhận thấy rằng khái niệm về Dịch vụ Luật sư là cách diễn đạt khác của việc cung cấp dịch vụ pháp lý bởi các Luật sư cho khách hàng trên cơ sở hợp đồng dịch vụ pháp lý. Luật sư sẽ tham gia tố tụng với tư cách là người đại diện hoặc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự trong vụ án dân sự, lao động, thương mại, hành chính; tham gia tố tụng trọng tài để giải quyết tranh chấp; Tư vấn pháp luật đối với các lĩnh vực như dân sự, hình sự, lao động…, soạn thảo hợp đồng, đơn từ theo yêu cầu của cá nhân, tổ chức; Đại diện theo ủy quyền của cá nhân, tổ chức để thực hiện công việc có liên quan đến pháp luật; Thực hiện dịch vụ pháp lý khác theo quy định của pháp luật.

3. Sự cần thiết trong việc sử dụng dịch vụ pháp lý, dịch vụ Luật sư của doanh nghiệp nhà nước?

Dịch vụ pháp lý và dịch vụ Luật sư không đơn thuần chỉ là những công cụ giúp doanh nghiệp nhà nước tuân thủ pháp luật mà Luật sư còn là đối tác chiến lược, hỗ trợ trong việc quản lý rủi ro, giúp doanh nghiệp nhà nước giải quyết mọi vấn đề pháp lý một cách chuyên nghiệp và hiệu quả, cụ thể:

• Giúp doanh nghiệp nhà nước tuân thủ pháp luật

Sử dụng dịch vụ pháp lý, dịch vụ Luật sư sẽ giúp doanh nghiệp nhà nước nhận diện nhanh chóng và toàn bộ các vấn đề pháp lý khác nhau, chẳng hạn như hành vi vi phạm hoặc nguy cơ tranh chấp, có thể ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp. Từ đó, cung cấp lời khuyên và hướng dẫn pháp lý cần thiết giúp doanh nghiệp thoát khỏi các tình huống pháp lý hoặc tránh vi phạm pháp luật, đảm bảo an toàn pháp lý khi tham gia vào các giao dịch sử dụng vốn nhà nước.

• Giúp doanh nghiệp nhà nước ngăn ngừa rủi ro pháp lý, tránh tranh chấp, kiện tụng

Bất kỳ doanh nghiệp nào, kể cả doanh nghiệp nhà nước cũng có nguy cơ đối diện với tranh chấp với đối tác, người lao động hay thậm chí trong nội bộ. Trong những trường hợp như vậy, sử dụng dịch vụ pháp lý, dịch vụ Luật sư sẽ là phương án tối ưu, giúp doanh nghiệp đưa ra các giải pháp dung hòa hợp lý, trên tinh thần thiện chí, đôi bên cùng có lợi để các bên đạt được thỏa thuận mà không cần đến cơ quan tài phán khác. Điều này cũng giúp doanh nghiệp nhà nước tiết kiệm thời gian, công sức, tiền bạc, có thể tập trung trí lực vào phát triển kinh doanh và xây dựng sự bền vững.

• Giúp doanh nghiệp nhà nước có cái nhìn khách quan khi giải quyết các vấn đề pháp lý phát sinh

Nhiều trường hợp xảy ra các vấn đề pháp lý phức tạp, tuy nhiên, các bộ phận pháp chế hoặc lãnh đạo trong doanh nghiệp khó thoát mình ra khỏi vị trí để có cái nhìn khách quan, tìm ra phương án giải quyết. Do đó, việc sử dụng dịch vụ pháp lý, dịch vụ Luật sư sẽ giúp doanh nghiệp có cái nhìn toàn diện, đánh giá khách quan nhiều khía cạnh, qua đó có thể dự liệu rủi ro và lựa chọn con đường giải quyết phù hợp nhất.

• Giúp doanh nghiệp nhà nước thu hồi nợ tồn đọng

Các khoản nợ khó đòi là gánh nặng tài chính của doanh nghiệp. Trên thực tế, có nhiều khoản nợ bản thân doanh nghiệp không thể tự đòi được. Vì vậy, sử dụng dịch vụ pháp lý, dịch vụ Luật sư trong việc hỗ trợ doanh nghiệp thu hồi nợ tồn đọng là vô cùng cần thiết. Bằng hiểu biết pháp luật, kinh nghiệm và các kỹ năng cần thiết, Luật sư sẽ tạo ra nhiều cơ hội thành công hơn cho việc thu hồi nợ khó đòi.

• Chuyển trách nhiệm cho đơn vị cung cấp dịch vụ pháp lý, dịch vụ Luật sư

Đối với doanh nghiệp, mọi quyết định của lãnh đạo đóng vai trò rất quan trọng và lãnh đạo phải chịu trách nhiệm tới cùng đối với các quyết định quan trọng về pháp lý. Do đó, việc sử dụng dịch vụ pháp lý, dịch vụ Luật sư sẽ giúp doanh nghiệp nhà nước chuyển trách nhiệm pháp lý này cho đơn vị cung cấp dịch vụ. Đơn vị cung cấp dịch vụ sẽ chịu trách nhiệm với toàn bộ phạm vi công việc thực hiện và chịu trách nhiệm bồi thường nếu có vi phạm dẫn đến thiệt hại xảy ra.

4. Vì sao Doanh nghiệp nhà nước đã có Phòng pháp chế mà vẫn sử dụng dịch vụ pháp lý, dịch vụ Luật sư?

Thực tiễn cho thấy rằng, nhiều Doanh nghiệp nhà nước đã có Phòng pháp chế, tuy nhiên, khi phát sinh các vụ việc quan trọng, họ vẫn sử dụng dịch vụ pháp lý, dịch vụ Luật sư. Với kinh nghiệm cung cấp dịch vụ pháp lý cho nhiều Doanh nghiệp nhà nước có quy mô lớn, chúng tôi đúc kết một số lý do như sau:

• Cần sự chuyên sâu và kinh nghiệm thực tiễn của Luật sư:

Thông thường, Phòng pháp chế một doanh nghiệp có thể giải quyết rất tốt các vấn đề pháp lý của doanh nghiệp có tính chất lặp lại thường xuyên, qua mỗi năm. Do đó, đối với những vấn đề pháp lý quan trọng mà doanh nghiệp chưa gặp và chưa có kinh nghiệm xử lý, lãnh đạo Doanh nghiệp nhà nước thường lựa chọn đơn vị cung cấp dịch vụ chuyên sâu và kinh nghiệm thực tiễn trong lĩnh vực đó để giải quyết vấn đề nhằm đảm bảo kết quả tốt nhất.

• Cần có cơ sở để đánh giá vấn đề một cách khách quan:

Khi Phòng pháp chế giải quyết một vấn đề pháp lý nào đó có tính chất quan trọng, có thể vì nhiều lý do, kết quả nghiên cứu của họ có thể thiếu khách quan. Điều này có thể dẫn đến nhiều ý kiến trái chiều về cách giải quyết một vấn đề. Do đó, trong trường hợp này, lãnh đạo Doanh nghiệp nhà nước lựa chọn dịch vụ pháp lý, dịch vụ Luật sư để có cái nhìn khách quan hơn trước khi đưa ra quyết định.

• Cần có cái nhìn toàn diện trước khi quyết định:

Phòng pháp chế doanh nghiệp thường nhìn nhận vấn đề pháp lý, đặc biệt là các tranh chấp, theo cái nhìn của người trong cuộc. Do đó, khó có thể đánh giá được một cách toàn diện nhiều khía cạnhđể có thể dự liệu rủi ro và lựa chọn con đường giải quyết phù hợp nhất. Vậy nên, sử dụng dịch vụ pháp lý và dịch vụ Luật sư là sự lựa chọn của nhiều doanh nghiệp lớn, trong đó có doanh nghiệp nhà nước.

• Cần có đơn vị chuyên nghiệp chịu trách nhiệm:

Phòng pháp chế, bản chất chỉ là phòng chuyên môn giúp việc cho lãnh đạo. Do đó, về mặt pháp lý, lãnh đạo doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm tới cùng đối với các quyết định quan trọng về pháp lý của doanh nghiệp. Vậy nên, khi ký hợp đồng với đơn vị cung cấp dịch vụ pháp lý, dịch vụ Luật sư, doanh nghiệp nhà nước đã thực hiện việc chuyển trách nhiệm pháp lý này cho đơn vị cung cấp dịch vụ. Nếu vi phạm dẫn đến thiệt hại, đơn vị cung cấp dịch vụ pháp lý, dịch vụ Luật sư phải chịu trách nhiệm bồi thường theo quy định của pháp luật.

5. Luật sư cung cấp dịch vụ pháp lý gì cho Doanh nghiệp nhà nước?

Phong & Partners, nhiều năm qua, luôn là điểm tựa pháp lý tin cậy cho doanh nghiệp, trong đó có doanh nghiệp nhà nước. Hơn ai hết, Phong & Partners thấu hiểu những khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp; do đó, Luật sư Phong & Partners cung cấp nhiều dịch vụ quan trọng cho doanh nghiệp nhà nước, giúp doanh nghiệp nhà nước quản lý rủi ro pháp lý và đảm bảo tuân thủ các quy định pháp luật. Các dịch vụ pháp lý mà Luật sư cung cấp cho doanh nghiệp nhà nước có thể gồm:

• Tư vấn pháp lý:

Luật sư cung cấp lời khuyên, giải đáp pháp lý, hoạch định các phương án pháp lý cho doanh nghiệp nhà nước từ đơn giản đến phức tạp trong quá trình hoạt động kinh doanh, bao gồm: tư vấn pháp luật về đầu tư, kinh doanh, tài chính, thuế, lao động, hành chính...

• Soạn thảo và hiệu chỉnh văn bản:

Luật sư hỗ trợ doanh nghiệp nhà nước trong quá trình soạn thảo, hiệu chỉnh các văn bản liên quan đến hoạt động quản lý doanh nghiệp theo yêu cầu của doanh nghiệp; các hợp đồng kinh tế, hợp đồng dân sự liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh. Từ đó, giúp doanh nghiệp có cái nhìn chuyên sâu, đánh giá toàn diện trên nhiều góc độ, hạn chế tối thiểu các rủi ro pháp lý.

• Đại diện tại tòa án/trọng tài:

Luật sư có thể đại diện cho doanh nghiệp nhà nước trong các phiên toà, cuộc họp, thương lượng, giúp bảo vệ quyền lợi của doanh nghiệp nhà nước, đảm bảo rằng mọi quyết định của doanh nghiệp là phù hợp và tuân thủ theo quy định của pháp luật.

• Bảo vệ quyền lợi trong các tranh chấp:

Luật sư tham gia bảo vệ quyền lợi cho doanh nghiệp nhà nước, giải quyết các tranh chấp pháp lý mà doanh nghiệp có thể đối mặt, bao gồm: giải quyết các tranh chấp giữa nội bộ doanh nghiệp; tranh chấp với cá nhân, cơ quan, tổ chức hoặc bên thứ ba khác một cách công bằng và theo đúng quy trình pháp luật.

• Thực hiện các quy trình, thủ tục pháp lý:

Tư vấn, hỗ trợ, đại diện, thực hiện các thủ tục pháp lý như thành lập doanh nghiệp, chuyển đổi loại hình doanh nghiệp, giải thể và các thủ tục khác theo quy định pháp luật.

• Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ:

Tư vấn, hỗ trợ, đại diện, thực hiện các thủ tục đăng ký nhằm bảo vệ và quản lý quyền sở hữu trí tuệ như nhãn hiệu, bằng sáng chế, và bản quyền…; Tư vấn và đại diện giải quyết các tranh chấp liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ.

• Thu hồi nợ cho doanh nghiệp:

Tư vấn, đại diện tham gia thương lượng, đàm phán hoặc khởi kiện để thu hồi các khoản nợ nợ xấu, nợ khó đòi cho doanh nghiệp nhà nước, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa về nguồn vốn kinh doanh.

6. Thực tiễn sử dụng dịch vụ pháp lý, dịch vụ Luật sư của doanh nghiệp nhà nước tại một số nước phát triển thế nào?

Ở các nước phát triển, việc sử dụng dịch vụ pháp lý và dịch vụ Luật sư trong lĩnh vực doanh nghiệp nhà nước đã trở thành một phần quan trọng trong chiến lược quản lý, kinh doanh và phát triển. Môi trường kinh doanh phức tạp đặt ra nhiều thách thức pháp lý và để đối mặt với những tình huống này, doanh nghiệp cần sự hỗ trợ chuyên nghiệp từ đội ngũ Luật sư có kinh nghiệm.

Một số nước phát triển như Hoa Kỳ, Anh, Đức, các doanh nghiệp nhà nước thường xuyên sử dụng dịch vụ pháp lý để đảm bảo mọi hành động, giao dịch luôn tuân thủ các quy định pháp luật. Không những thế, Luật sư chuyên nghiệp còn giúp doanh nghiệp đánh giá, quản lý rủi ro, tư vấn, giải quyết tranh chấp các vấn đề liên quan hợp đồng, lao động, tranh chấp nội bộ.... đưa ra phương án giải quyết tranh chấp một cách tối ưu và hiệu quả.

Trên thực tế, ở nhiều nước phát triển, việc tích hợp dịch vụ pháp lý và dịch vụ Luật sư vào chiến lược quản lý của doanh nghiệp nhà nước không chỉ là bước đi hợp lý mà còn là yếu tố góp phần quyết định giữa sự thành công và thất bại trong môi trường kinh doanh ngày nay.

7. Xu hướng sử dụng dịch vụ pháp lý, dịch vụ Luật sư của doanh nghiệp nhà nước tại Việt Nam thế nào?

Trước đây, doanh nghiệp nhà nước tại Việt Nam thường ít sử dụng dịch vụ pháp lý và dịch vụ Luật sư, thường xuyên chọn cách tự mình xử lý các vấn đề pháp lý hoặc tìm kiếm giải pháp thông qua nguồn lực nội bộ. Điều này thường xuất phát từ quan điểm truyền thống và niềm tin vào năng lực nội bộ của mình.

Tuy nhiên, trong những năm gần đây, doanh nghiệp nhà nước ở Việt Nam ngày càng nhận ra tầm quan trọng của việc sử dụng dịch vụ pháp lý và dịch vụ Luật sư. Xu hướng này không chỉ liên quan đến việc tư vấn về quy định pháp luật mà còn mở rộng đến việc bảo vệ quyền lợi trong các vụ tranh chấp. Theo thống kê tại Hệ thống mạng đầu thầu quốc gia https://muasamcong.mpi.gov.vn, có hơn 200 gói thầu trong lĩnh vực tư vấn/phi tư vấn được đăng ký theo hình thức đấu thầu qua mạng khi tìm kiếm với từ khóa “pháp lý” và hơn 20 gói thầu với từ khóa “tư vấn pháp lý”. Giá trị các gói thầu rất đa dạng từ vài chục triệu đến vào chục tỷ tùy vào từng vấn đề pháp lý cụ thể.

Điều này cho thấy, nhu cầu sử dụng dịch vụ pháp lý và dịch vụ Luật sư của doanh nghiệp nhà nước ngày càng mở rộng. Xu hướng ngày càng tăng này có thể được giải thích bởi sự phức tạp ngày càng cao của hệ thống pháp luật, cùng với sự thay đổi, tư duy mới mẻ, cởi mở, phản ánh sự nhận thức về tầm quan trọng của việc tuân thủ pháp luật và bảo vệ quyền lợi của doanh nghiệp nhà nước.

Nhìn chung, xu hướng sử dụng dịch vụ pháp lý và dịch vụ Luật sư của doanh nghiệp nhà nước tại Việt Nam đang dần thay đổi từ hiếm khi đến thường xuyên chủ động tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên nghiệp để bảo vệ quyền lợi và đảm bảo tuân thủ pháp luật.

8. Quy định của pháp luật về lựa chọn nhà thầu, đấu thầu đối với các gói thầu “Cung cấp dịch vụ pháp lý, dịch vụ Luật sư” của doanh nghiệp nhà nước như thế nào?

Tại Việt Nam, doanh nghiệp nhà nước cũng đã có nhiều quy định cụ thể hóa việc lựa chọn nhà thầu, đấu thầu đối với các gói thầu “Cung cấp dịch vụ pháp lý, dịch vụ Luật sư”.

Gói thầu “Cung cấp dịch vụ pháp lý, dịch vụ Luật sư” có thể hiểu là một phần hoặc toàn bộ các dịch vụ pháp lý, dịch vụ Luật sư được cung cấp bởi một Văn phòng Luật sư, Công ty Luật có đầy đủ năng lực, kinh nghiệm, được lựa chọn bởi các doanh nghiệp nhà nước có nhu cầu thông qua quá trình lựa chọn nhà thầu theo quy định pháp luật.

• Như vậy, việc lựa chọn nhà thầu, đấu thầu đối với các gói thầu “Cung cấp dịch vụ pháp lý, dịch vụ Luật sư” của doanh nghiệp nhà nước trước hết cần tuân thủ quy định của pháp luật về đấu thầu, cụ thể tại Luật Đấu thầu 2023, và các nghị định, thông tư, các quyết định hướng dẫn có liên quan.
• Các hình thức lựa chọn nhà thầu như đấu thầu rộng rãi, chỉ định thầu, đàm phán giá… sẽ được nhà đầu tư (các doanh nghiệp nhà nước có nhu cầu sử dụng dịch vụ pháp lý, dịch vụ Luật sư) áp dụng phù hợp với từng gói thầu “Cung cấp dịch vụ pháp lý, dịch vụ Luật sư”.
• Phương thức lựa chọn nhà thầu được quy định cụ thể tại Điều 30, 31, 32, 33 Luật Đấu thầu 2023 với 04 hình thức gồm: phương thức một giai đoạn một túi hồ sơ, phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ, phương thức hai giai đoạn một túi hồ sơ, phương thức hai giai đoạn hai túi hồ sơ.
• Về quy trình lựa chọn nhà thầu, Luật Đấu thầu 2023 đã quy định khá rõ ràng từ Điều tương ứng với từng phương thức lựa chọn nhà thầu, theo đó, có thể mô hình hóa quy trình lựa chọn nhà thầu như sau:

Bước 1: Lập, phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu.

Bước 2: Chuẩn bị lựa chọn nhà thầu

Bước 3: Tổ chức lựa chọn nhà thầu

Bước 4: Đánh giá hồ sơ dự thầu

Bước 5: Thương thảo hợp đồng

Bước 6: Trình, thẩm định, phê duyệt, công khai kết quả lựa chọn nhà thầu

Bước 7: Hoàn thiện, ký kết và quản lý thực hiện hợp đồng.

• Việc ứng dụng công nghệ vào hoạt động đấu thầu ngày cảng trở nên phổ biến. Do đó, nhiều chủ đầu tư và nhà thầu lựa chọn phương thức “Đấu thầu qua mạng” thông qua hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, website: https://muasamcong.mpi.gov.vn/ . Hệ thống giúp nhà thầu tìm kiếm cơ hội đấu thầu; tối ưu hóa công tác chuẩn bị và dự thầu, quản lý toàn bộ hoạt động đấu thầu…; giúp nhà đầu tư tìm kiếm cơ hội đầu tư, đấu thầu, tối ưu hóa công tác chuẩn bị và dự thầu, quản lý toàn bộ hoạt động đấu thầu…

Lưu ý:

• Đối với Doanh nghiệp Nhà nước (có vốn nhà nước từ trên 50%): khi sử dụng dịch vụ pháp lý, dịch vụ Luật sư thì bắt buộc phải tham gia đấu thầu.
• Đối với Doanh nghiệp Nhà nước có vốn nhà nước dưới 50% hoặc doanh nghiệp là công ty con của doanh nghiệp nhà nước: khi sử dụng dịch vụ pháp lý, dịch vụ Luật sư thì không bắt buộc phải đấu thầu. Tuy nhiên, các doanh nghiệp này vẫn lựa chọn nhà thầu thông qua hình thức đấu thầu nhằm đảm bảo nguồn vốn nhà nước của doanh nghiệp được sử dụng có hiệu quả, an toàn pháp lý.

===============

Văn phòng Luật sư Phong & Partners tại TP. Hồ Chí Minh

Địa chỉ: Tầng 9, Toà nhà K&M, số 33 Ung Văn Khiêm, phường 25, quận Bình Thạnh, TP. Hồ Chí Minh

Số điện thoại: 0905.503.678

Fanpage: https://www.facebook.com/phongpartnerslaw.hcmc

Email: phongpartnerslaw.hcmc@gmail.com

Văn phòng Luật sư Phong & Partners tại TP. Đà Nẵng

1. Luật sư Phong & Partners tại Hải Châu - Thanh Khê

Địa chỉ: Tầng 6 Toà nhà Thành Lợi, 249 Nguyễn Văn Linh, Đà Nẵng.

Điện thoại: 02363 822 678 - 0905 102 425

2. Luật sư Phong & Partners tại Sơn Trà

Địa chỉ: 01 Đông Giang, quận Sơn Trà, Đà Nẵng.

Điện thoại: 0905 205 624

3. Luật sư Phong & Partners tại Liên Chiểu

Địa chỉ: 21 Trương Văn Đa, quận Liên Chiểu, Đà Nẵng.

Điện thoại: 0961 283 093

4. Luật sư Phong & Partners tại Ngũ Hành Sơn

Địa chỉ: 03 Chu Cẩm Phong, quận Ngũ Hành Sơn, Đà Nẵng.

Điện thoại: 0905 579 269

5. Luật sư Phong & Partners tại Cẩm Lệ - Hòa Vang

Địa chỉ: 346 Cách Mạng Tháng Tám, quận Cẩm Lệ, Đà Nẵng.

Điện thoại: 0901 955 099

Website: https://phong-partners.com

Fanpage: https://www.facebook.com/phongpartnerslaw

https://www.facebook.com/luatsugioinguhanhson

https://www.facebook.com/luatsusontra

https://www.facebook.com/luatsuquanlienchieu

https://www.facebook.com/LuatsuCamLe