Luật sư Phan Thụy Khanh.

Theo đó, tôi phải thối trả kỷ phần cho 4 người thừa kế còn lại. Tuy nhiên, do giá trị tài sản lên đến 40 tỷ, bản thân tôi không có khả năng thối trả 4 kỷ phần với tổng giá trị 32 tỷ nên tôi đã giao tài sản cho cơ quan thi hành án để bán. Tuy nhiên, nhà đất này lại thuộc diện khó bán (cơ quan thi hành án đã nhiều lần tổ chức bán đấu giá và giảm giá nhưng không có người mua) nên đã hơn 2 năm qua vẫn chưa thể bán để thi hành án. Hiện nay, theo tôi được biết, giá bất động sản trên thị trường đang giảm sâu, việc bán tài sản càng khó khăn hơn. Nếu bán được tài sản theo giá mà cơ quan thi hành án đã giảm (gần 10%) và thậm chí là thấp hơn nhiều vì giá bất động sản đang giảm trên thị trường, thì tôi vẫn phải trả cho mỗi đồng thừa kế là 8 tỷ đồng; ngoài ra, theo cơ quan thi hành án, tôi còn phải chịu tiền lãi chậm thi hành án. Tôi nhận thấy như vậy là không công bằng, bản thân tôi cũng là đồng thừa kế nhưng bị thiệt hại quá nhiều bởi vì khả năng là bán tài sản xong, toàn bộ số tiền bán được cũng không đủ trả cho 4 đồng thừa kế, thậm chí tôi có thể phải bỏ thêm tiền vào. Vì vậy, cho tôi hỏi tôi có thể thối trả cho các đồng thừa kế theo tỷ lệ của giá trị thực tế tài sản bán được không? Tôi có phải chịu tiền lãi chậm thi hành án không?

Luật sư Phan Thụy Khanh - Phó trưởng Văn phòng Luật sư Phong & Partners - Trưởng Chi nhánh Sơn Trà, trả lời:

Theo nội dung chị Linh cung cấp, có thể hiểu như sau: chị Linh là đồng thừa kế tài sản, theo bản án, chị được tòa án giao sở hữu, sử dụng tài sản và phải thối trả cho 4 đồng thừa kế còn lại số kỷ phần mà họ được nhận với giá trị mỗi kỷ phần là 8 tỷ đồng. Do giá trị tài sản quá lớn, bản thân chị Linh không có khả năng thối trả các kỷ phần nên chị Linh đã giao tài sản cho cơ quan thi hành án thực hiện thủ tục bán đấu giá để lấy tiền trả cho các đồng thừa kế. Đến nay, mặc dù cơ quan thi hành án đã nhiều lần tổ chức đấu giá và giảm giá nhưng vẫn chưa thể bán được vì các lý do khách quan. Chị Linh đang lo ngại về việc bị tính lãi chậm thi hành án (mặc dù việc chậm thi hành án do các nguyên nhân khách quan) và phải thối trả kỷ phần bằng giá trị theo bản án (mặc dù giá bất động sản hiện nay đã được cơ quan thi hành án giảm gần 10% và giá thị trường đang giảm sâu).

Trường hợp này, Luật Thi hành án dân sự 2008 và các văn bản hướng dẫn thi hành có quy định như sau:

Điều 59 Luật Thi hành án dân sự năm 2008:“Trường hợp theo bản án, quyết định mà một bên được nhận tài sản và phải thanh toán cho người khác giá trị tài sản họ được nhận, nhưng tại thời điểm thi hành án, giá tài sản thay đổi và một trong các bên đương sự có yêu cầu định giá tài sản đó thì tài sản được định giá theo quy định tại Điều 98 của Luật này để thi hành án”.

Khoản 1 và 2 Điều 17 Nghị định số 62/2015/NĐ-CP ngày 18/7/2015 được sửa đổi, bổ sung tại khoản 10 Điều 1 Nghị định số 33/2020/NĐ-CP ngày 17/3/2020:

“1. Chấp hành viên tổ chức định giá tài sản để thực hiện việc thi hành án khi có thay đổi giá tài sản tại thời điểm thi hành án theo quy định tại Điêu 59 Luật Thi hành án dân sự khi có đủ các điều kiện sau đây:

a) Người phải thi hành án không tự nguyện giao tài sản hoặc không tự nguyện thanh toán giá trị tài sản theo nội dung bản án, quyết định khi đã hết thời hạn quy định tại khoản 1 Điều 45 Luật Thi hành án dân sự;

b) Có ít nhất một trong các đương sự có đơn yêu cầu định giá tài sản và đã nộp tạm ứng chi phí định giá tài sản;

c) Tại thời điểm thi hành án, giá tài sản thay đổi tăng hoặc giảm từ 20% trở lên so với giá trị tài sản khi bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật.

2. Người có đơn yêu cầu định giá tài sản có trách nhiệm cung cấp tài liệu chứng minh có thay đổi giá tài sản, kèm theo đơn yêu cầu định giá tài sản. Tài liệu chứng minh có thay đổi giá tài sản có thể là khung giá do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định được áp dụng tại địa phương hoặc giá thị trường phổ biến của tài sản giống hệt hoặc tương tự với tài sản cần định giá tại địa phương hoặc giá chuyển nhượng thực tế ở địa phương của tài sản cùng loại.

Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được đơn yêu cầu định giá tài sản của đương sự và tài liệu chứng minh có thay đổi giá tài sản, Chấp hành viên phải tiến hành thủ tục định giá theo quy định tại Điều 98 của Luật Thi hành án dân sự. Chi phí định giá do người yêu cầu định giá chịu”.

Như vậy, nếu chị Linh nhận thấy có cơ sở cho rằng giá tài sản đã giảm từ 20% trở lên so với giá đã định tại bản án, chị có thể làm đơn yêu cầu định giá tài sản gửi cơ quan thi hành án đang giải quyết. Tài liệu chứng minh có thay đổi giá tài sản có thể là khung giá đất nhà nước đang áp dụng tại địa phương hoặc giá thị trường phổ biến của tài sản tương tự với tài sản cần định giá tại địa phương hoặc giá chuyển nhượng thực tế ở địa phương của tài sản cùng loại. Nếu khung giá nhà nước không thay đổi, chị có thể thu thập giá bất động sản trên thị trường từ những nguồn đáng tin cậy hoặc có thể tự mình yêu cầu một đơn vị thẩm định giá chuyên nghiệp tiến hành thẩm định giá tài sản.

Đối với tiền lãi chậm thi hành án trong trường hợp cơ quan thi hành án tiến hành định giá tài sản, Khoản 3 Điều 17 Nghị định số 62/2015/NĐ-CP quy định như sau:

“3. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày có kết quả định giá, Chấp hành viên thông báo bằng văn bản yêu cầu người được nhận tài sản nộp số tiền tương ứng với tỷ lệ giá trị tài sản mà đương sự được nhận theo bản án, quyết định so với giá tài sản đã định quy định tại Khoản 2 Điều này để thanh toán cho người được nhận tiền thi hành án.

Trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày nhận được văn bản yêu cầu nộp tiền thi hành án, nếu người được nhận tài sản không tự nguyện nộp tiền thi hành án thì Chấp hành viên ra quyết định bán đấu giá tài sản để thi hành án. Số tiền thu được thanh toán theo tỷ lệ tương ứng so với số tiền, tài sản mà các đương sự được nhận theo bản án, quyết định nhưng không tính lãi chậm thi hành án.”

Theo quy định vừa nêu, giá trị kỷ phần mà chị Linh phải thối trả cho các đồng thừa kế lúc này sẽ không bằng giá trị đã định tại bản án nữa, mà được thanh toán dựa trên số tiền bán tài sản thực tế theo tỷ lệ tương ứng với số tiền các đồng thừa kế được nhận theo bản án. Đồng thời, kể từ thời điểm có kết quả định giá do cơ quan thi hành án tiến hành, cho dù tài sản chưa bán được, chị Linh vẫn không bị tính lãi chậm thi hành án. Điều này giúp chị tránh được nguy cơ tiếp tục bị tính lãi chậm thi hành án cho đến khi bán được tài sản để thi hành bản án.

Bài viết được đăng trên Báo công an thành phố Đà Nẵng ngày 06/02/2023