*Luật sư Phan Thụy Khanh – Phó trưởng văn phòng Luật sư Phong & Partners- Trưởng Chi nhánh Sơn Trà, trả lời:

Theo thông tin chị Mai cung cấp, nhà và đất là tài sản mà ba mẹ chồng tặng cho riêng chồng chị, không phải tài sản chung của vợ chồng và chồng chị mất đột ngột không để lại di chúc. Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định về việc giải quyết tài sản của vợ/chồng khi người đó chết như sau:

Điều 66. Giải quyết tài sản của vợ chồng trong trường hợp một bên chết hoặc bị tòa án tuyên bố là đã chết.

1. Khi một bên vợ, chồng chết hoặc bị tòa án tuyên bố là đã chết thì bên còn sống quản lý tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp trong di chúc có chỉ định người khác quản lý di sản hoặc những người thừa kế thỏa thuận cử người khác quản lý di sản.

2. Khi có yêu cầu về chia di sản thì tài sản chung của vợ chồng được chia đôi, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận về chế độ tài sản. Phần tài sản của vợ, chồng chết hoặc bị tòa án tuyên bố là đã chết được chia theo quy định của pháp luật về thừa kế.

Đồng thời, Điều 612 Bộ Luật dân sự 2015 quy định: di sản bao gồm tài sản riêng của người chết và phần tài sản của người chết trong tài sản chung với người khác. Như vậy, tài sản riêng của chồng chị Mai sau khi chồng chị mất được xem là di sản; trong trường hợp chồng chị mất không để lại di chúc hoặc di chúc không hợp pháp, di sản sẽ được chia theo quy định của pháp luật về thừa kế.

Điều 651 Bộ Luật dân sự 2015 quy định về các hàng thừa kế như sau:

Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

Như vậy, di sản là tài sản riêng của chồng chị có thể được chia theo pháp luật như sau:

Thứ nhất, thời điểm chồng chị mất, anh trai chồng của chị không được hưởng di sản mà chồng chị để lại vì những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất vẫn còn. Theo đó, chị, hai con và ba mẹ chồng chị thuộc hàng thừa kế thứ nhất, mỗi người sẽ được hưởng phần di sản bằng nhau đối với nhà và đất chồng chị để lại.

Thứ hai, thời điểm ba mẹ chồng mất, sẽ phát sinh quyền thừa kế đối với các con của ba mẹ chồng, theo đó anh chồng và chồng chị sẽ được hưởng phần di sản bằng nhau đối với phần di sản do ba mẹ chồng chị để lại; phần di sản ba mẹ chồng để lại là phần giá trị nhà và đất mà ba mẹ chồng được hưởng từ di sản của chồng chị.

Vì chồng chị đã mất, hai con chị sẽ là người được hưởng phần di sản của ba mẹ chồng theo quy định về thừa kế thế vị tại Điều 652 Bộ luật dân sự: “Trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống”.

Từ những quy định pháp luật và phân tích như trên, có thể trả lời các câu hỏi của chị Mai như sau:

Anh chồng của chị Mai có quyền thừa kế đối với phần di sản mà ba mẹ chồng chị được hưởng từ di sản của chồng chị.

Chị Mai và hai con chị Mai được quyền thừa kế đối với phần di sản của chồng chị trong vị trí là hàng thừa kế thứ nhất, bằng với phần mà ba mẹ chồng chị được hưởng; đồng thời hai con chị Mai còn được thừa kế phần của chồng chị trong vị trí thừa kế thế vị, bằng với phần của người anh chồng được hưởng.

Chia sẻ của Luật sư Phan Thụy Khanh trên Báo Công an thành phố Đà Nẵng ngày 30/5/2023