1. Tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản là gì?

Tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản là hành vi làm cho tài sản của người khác bị mất hoàn toàn giá trị sử dụng hoặc giá trị sử dụng của tài sản bị giảm một cách đáng kể.

Tội hủy hoại tài sản là hành vi cố ý làm cho tài sản của người khác bị mất giá trị sử dụng ở mức độ không còn giá trị sử dụng hoặc khó có khả năng khôi phục giá trị sử dụng.

Tội cố ý làm hư hỏng tài sản là hành vi cố ý làm tài sản của người khác bị giảm đáng kể giá trị sử dụng, nhưng ở mức độ còn khôi phục được giá trị sử dụng.

Ví dụ: 

Ví dụ 1: Anh A đập vỡ gương, kính xe hơi của anh B, dùng dao rạch lốp xe anh B. Trường hợp này, anh A có thể bị xem xét về tội cố ý làm hư hỏng tài sản.

Ví dụ 2: Anh C dùng búa đập nát điện thoại của anh D, trường hợp này, anh C có thể bị xem xét về tội hủy hoại tài sản.

2. Nội dung Tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản theo Điều 178 Bộ luật Hình sự 2015

Điều 178. Tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản

1. Người nào hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản của người khác trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi quy định tại Điều này mà còn vi phạm;

b) Đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;

c) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội;

d) Tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ;

đ) Tài sản là di vật, cổ vật.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:

a) Có tổ chức;

b) Gây thiệt hại cho tài sản trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng;

c) Tài sản là bảo vật quốc gia;

d) Dùng chất nguy hiểm về cháy, nổ hoặc thủ đoạn nguy hiểm khác;

đ) Để che giấu tội phạm khác;

e) Vì lý do công vụ của người bị hại;

g) Tái phạm nguy hiểm.

3. Phạm tội gây thiệt hại cho tài sản trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm.

4. Phạm tội gây thiệt hại cho tài sản trị giá 500.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm.

5. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

3. Tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản theo Điều 178 Bộ luật Hình sự 2015 được hiểu thế nào cho đúng?

Tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản là hành vi làm mất giá trị sử dụng của tài sản của người khác, hoặc làm giảm đáng kể giá trị của tài sản đó.

Hành vi hủy hoại là làm mất giá trị sử dụng đối với tài sản của người khác ở mức độ không còn hoặc khó có khả năng khôi phục, ví dụ như các hành vi đập nát hoàn toàn, nghiền nát, làm hỏng bằng hóa chất, đốt cháy…

Hành vi làm hư hỏng tài sản của người khác là làm giảm giá trị sử dụng của tài sản ở mức độ còn khôi phục được. Ví dụ: Đập vỡ cửa kính xe hơi, rạch lốp xe, làm nứt vật dễ vỡ…

Để phân biệt giữa hai hành vi này, cần căn cứ vào ý chí chủ quan của người phạm tội, thiệt hại thực tế của tài sản bị xâm hại, đối tượng tác động của tội phạm có phải vật đồng bộ không… Ví dụ, anh A dùng xăng đốt xe máy của anh B, sự việc bị phát hiện và đám cháy được dập tắt kịp thời, xe của anh B chỉ bị hỏng nhẹ một số bộ phận ngoài, không quan trọng, thiệt hại chưa nghiêm trọng là do hành vi được ngăn chặn kịp thời. Trong trường hợp này, chiếc xe máy tuy chưa bị mất giá trị sử dụng hoàn toàn nhưng vẫn xác định hành vi của anh A là hủy hoại tài sản.

Tội hủy hoại tài sản và tội cố ý làm hư hỏng tài sản có cấu thành vật chất, tội phạm được coi là hoàn thành khi thiệt hại về tài sản xảy ra.

Khách thể: Tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản xâm phạm đến quan hệ sở hữu tài sản, quyền sở hữu tài sản của cá nhân, tổ chức, Nhà nước, cụ thể là quyền chiếm hữu, sử dụng và định đoạt tài sản của chủ sở hữu. Đối tượng tác động của tội phạm này là tài sản: vật, tiền, giấy tờ có giá và các quyền tài sản… bị mất hoàn toàn giá trị sử dụng hoặc bị giảm một phần giá trị sử dụng do hành vi phạm tội gây nên. Đối tượng tác động của tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản phải không có tầm quan trọng về an ninh quốc gia (nếu có thì người phạm tội có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội phá hủy công trình, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia tại Điều 303 Bộ luật Hình sự 2015), có giá trị từ 2.000.000 đồng trở lên hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng thuộc một trong những trường hợp:

Trường hợp 1: Tài sản là di vật, cổ vật. Di vật là hiện vật được lưu truyền lại có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học…; Cổ vật là di vật có giá trị tiêu biểu về lịch sử, văn hóa, khoa học, có từ 100 năm tuổi trở lên. (Điều 3 Luật Di sản văn hóa 2024).

Trường hợp 2: Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản của người khác mà còn vi phạm;

Trường hợp 3: Đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;

Trường hợp 4: Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội;

Trường hợp 5: Tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ;

Mặt chủ quan: Tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản được thực hiện với lỗi cố ý, động cơ và mục đích phạm tội không phải là dấu hiệu bắt buộc. Tuy nhiên, nếu người phạm tội thực hiện hành vi hủy hoại tài sản hoặc hành vi cố ý làm hư hỏng tài sản nhằm mục đích chống chính quyền nhân dân thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về các Tội tại Chương XIII.

Chủ thể: Chủ thể của tội sử dụng trái phép tài sản là người đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự, có năng lực trách nhiệm hình sự.

Nguồn: Thạc sĩ Đỗ Văn Nghiêm (2021), "Bình luận khoa học Bộ luật Hình sự năm 2015 (được sửa đổi, bổ sung năm 2017)”; Dương Tấn Thanh (2019), “Nhận diện tội hủy hoại tài sản và tội cố ý làm hư hỏng tài sản theo Điều 178 BLHS năm 2015”.

4. Các điều khoản và văn bản hướng dẫn Điều 179 Bộ luật Hình sự 2015

4.1. Hiến pháp năm 2013

Điều 32.

1. Mọi người có quyền sở hữu về thu nhập hợp pháp, của cải để dành, nhà ở, tư liệu sinh hoạt, tư liệu sản xuất, phần vốn góp trong doanh nghiệp hoặc trong các tổ chức kinh tế khác.

2. Quyền sở hữu tư nhân và quyền thừa kế được pháp luật bảo hộ.

4.2. Bộ luật Dân sự 2015

Điều 163. Bảo vệ quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản

1. Không ai có thể bị hạn chế, bị tước đoạt trái luật quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản.

Điều 170. Quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại

Chủ sở hữu, chủ thể có quyền khác đối với tài sản có quyền yêu cầu người có hành vi xâm phạm quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản bồi thường thiệt hại.

5. Điều khoản liên quan đến Điều 178 Bộ luật Hình sự 2015

5.1. Bộ luật Hình sự 2015

Điều 303. Tội phá hủy công trình, cơ sở, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia

1. Người nào phá hủy công trình, cơ sở hoặc phương tiện giao thông vận tải, thông tin - liên lạc, công trình điện lực, dẫn chất đốt, công trình thủy lợi hoặc công trình quan trọng khác về quốc phòng, an ninh, kinh tế, khoa học - kỹ thuật, văn hóa và xã hội, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 114 của Bộ luật này, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 12 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:

a) Có tổ chức;

b) Làm công trình, cơ sở, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia hư hỏng, ngưng hoạt động;

c) Làm chết 03 người trở lên;

d) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 03 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 201% trở lên;

đ) Gây thiệt hại về tài sản 1.500.000.000 đồng trở lên;

e) Gây ảnh hưởng xấu đến tình hình kinh tế - xã hội;

g) Tái phạm nguy hiểm.

3. Người chuẩn bị phạm tội này, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.

4. Người phạm tội còn có thể bị phạt quản chế từ 01 năm đến 05 năm.”

5.2. Nghị định 144/2021/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy; cứu nạn, cứu hộ; phòng, chống bạo lực gia đình

Điều 15. Vi phạm quy định về gây thiệt hại đến tài sản của tổ chức, cá nhân khác

…

2. Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:

a) Hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản của cá nhân, tổ chức, trừ trường hợp vi phạm quy định tại điểm b khoản 3 Điều 21 Nghị định này;

…

Điều 21. Hành vi cản trở, chống lại việc thanh tra, kiểm tra, kiểm soát của người thi hành công vụ hoặc đưa hối lộ người thi hành công vụ

…

 3. Phạt tiền từ 6.000.000 đồng đến 8.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:

…

b) Gây thiệt hại về tài sản, phương tiện của cơ quan nhà nước, của người thi hành công vụ;

…

5.3. Bộ luật Dân sự 2015

Điều 584. Căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại

1. Người nào có hành vi xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của người khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường, trừ trường hợp Bộ luật này, luật khác có liên quan quy định khác.

Điều 589. Thiệt hại do tài sản bị xâm phạm

Thiệt hại do tài sản bị xâm phạm bao gồm:

1. Tài sản bị mất, bị hủy hoại hoặc bị hư hỏng.

2. Lợi ích gắn liền với việc sử dụng, khai thác tài sản bị mất, bị giảm sút.

3. Chi phí hợp lý để ngăn chặn, hạn chế và khắc phục thiệt hại.

4. Thiệt hại khác do luật quy định.

6. Bài viết liên quan

6.1. TỔNG HỢP 18 VƯỚNG MẮC TRONG XÉT XỬ VỀ HÌNH SỰ VÀ TỐ TỤNG HÌNH SỰ ĐƯỢC TÒA ÁN NHÂN DÂN TỐI CAO GIẢI ĐÁP TỪ NĂM 2016 ĐẾN NĂM 2021.

https://phong-partners.com/su-kien-binh-luan/trong-nuoc/tong-hop-18-vuong-mac-trong-xet-xu-ve-hinh-su-va-to-tung-hinh-su-duoc-toa-an-nhan-dan-toi-cao-giai-dap-tu-nam-2016-den-nam-2021-1207.html

6.2. CHÁY BÃI XE VI PHẠM CỦA CÔNG AN, AI CHỊU TRÁCH NHIỆM?

https://phong-partners.com/su-kien-binh-luan/trong-nuoc/chay-bai-xe-vi-pham-cua-cong-an-ai-chiu-trach-nhiem-1325.html

Luật sư Phan Thụy Khanh

Hoàng Lâm