1. Lối đi chung là gì? Tranh chấp lối đi chung là gì?

Hiện nay, chưa có văn bản pháp lý nào quy định khái niệm lối đi chung. Trên cơ sở các Điều 245 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về quyền đối với bất động sản liền kề, Điều 254 Bộ luật Dân sự năm 2015 chỉ quy định quyền về lối đi qua thì trường hợp mà các bên có chung một lối đi qua từ trước mà không xác định được ai là người sở hữu lối đi đó thì rất dễ sẽ xảy ra tranh chấp lối đi chung.

Như vậy, có thể hiểu lối đi chung là phần diện tích đất được cắt ra để các chủ sử dụng đất sử dụng làm lối đi ra đường giao thông công cộng, tranh chấp lối đi chung là cách gọi để chỉ các mâu thuẫn về việc mở lối đi chung hay mâu thuẫn do lấn, chiếm đất giữa các chủ sử dụng đất liền kề, đây là tranh chấp rất phổ biến trong đời sống nhưng lại ít người biết được hướng giải quyết của chúng.

2. Các trường hợp tranh chấp lối đi chung thường xảy ra

* Trường hợp tranh chấp về mở lối đi chung:

Lối đi chung được hình thành từ phần diện tích đất do người sử dụng đất phía ngoài tự dành ra hoặc theo thỏa thuận hoặc chuyển nhượng cho người phía trong để có lối ra đường công cộng (giống với lối đi qua).

Hoặc, lối đi chung do các chủ sử dụng đất cắt một phần đất của mình tạo nên, đồng thời lối đi chung tạo thành ranh giới sử dụng đất giữa các thửa đất liền kề (thường gọi là đường đi chung hoặc ngõ đi chung).

Có thể thấy, việc mở lối đi chung là quyền của người sử dụng đất tự dành ra/theo thỏa thuận/chuyển nhượng một phần diện tích đất để làm lối đi chung. Như vậy, đây được coi là tranh chấp dân sự, trường hợp đương sự lựa chọn phương thức giải quyết tranh chấp là khởi kiện thì có quyền khởi kiện tại Tòa án.

* Trường hợp tranh chấp do lấn, chiếm đất giữa các chủ sử dụng đất liền kề:

Hầu hết các vụ việc xảy ra do hành vi lấn, chiếm đất giữa những người sử dụng đất liền kề trên thực tế là tranh chấp đất đai.

Theo khoản 47 Điều 3 Luật Đất đai 2024, khoản 2 Điều 3 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP, tranh chấp về lối đi do hành vi lấn, chiếm giữa những người sử dụng đất liền được xác định là tranh chấp đất đai (tranh chấp trong việc xác định ai là người có quyền sử dụng đất).

3. Nguyên nhân dẫn đến tranh chấp lối đi chung

Tranh chấp lối đi chung không chỉ xảy ra ở những khu dân cư đông đúc mà còn xuất hiện ngay cả trong những khu vực ít hộ gia đình, khi thiếu sự đồng thuận hoặc hiểu biết về pháp luật. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất:

• Thiếu hiểu biết về quy định pháp luật: Nhiều người dân chưa nắm rõ quy định về quyền sử dụng và quyền sở hữu lối đi chung, dẫn đến việc sử dụng sai mục đích, tự ý rào chắn hoặc cản trở quyền đi lại của các hộ khác.
• Cơi nới, xây dựng lấn chiếm lối đi: Không ít trường hợp hộ dân tự ý xây thêm tường rào, mái hiên, bậc tam cấp… lấn chiếm phần đường đi chung mà không có sự đồng thuận của các hộ xung quanh, khiến mâu thuẫn phát sinh.
• Tự ý thay đổi hiện trạng lối đi: Một số hộ gia đình tự sửa chữa, nâng cấp, lát gạch hoặc bê tông hóa lối đi mà không bàn bạc trước. Việc này dễ khiến các hộ khác cảm thấy quyền lợi bị xâm phạm, từ đó dẫn đến tranh chấp.
• Mâu thuẫn khi chia sẻ chi phí: Khi cần đóng góp kinh phí để bảo trì, dọn dẹp hoặc cải tạo lối đi chung, các hộ có thể bất đồng trong việc chia sẻ chi phí hoặc công sức, làm phát sinh mâu thuẫn kéo dài.

4. Các bước giải quyết tranh chấp lối đi chung

Bước 1: Hòa giải tranh chấp đất đai:

• Hòa giải tự nguyện:

+ Các bên tranh chấp lối đi chung được khuyến khích tự hòa giải hoặc hòa giải theo quy định pháp luật (hòa giải cơ sở, thương mại, hoặc cơ chế khác).

+ Kết quả hòa giải không bắt buộc, phụ thuộc vào thiện chí của các bên.

• Hòa giải bắt buộc tại UBND cấp xã/phường:

+ Nếu không tự hòa giải được, các bên phải gửi đơn đến UBND xã/phường nơi có đất để hòa giải.

+ Hòa giải bắt buộc theo Luật Đất đai 2024 là bước đầu tiên bắt buộc trước khi có thể khởi kiện Tòa án.

Bước 2: Khởi kiện hoặc nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp tại Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền

• Trường hợp 1: Tranh chấp đất đai mà các bên tranh chấp hoặc một trong các bên tranh chấp có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, Giấy chứng nhận quyền sở hữu công trình xây dựng, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất hoặc có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 137 của Luật Đất đai và tranh chấp về tài sản gắn liền với đất thì do Tòa án giải quyết.
• Trường hợp 2: Tranh chấp đất đai mà các bên tranh chấp không có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, Giấy chứng nhận quyền sở hữu công trình xây dựng, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất hoặc không có một trong các loại giấy tờ quy định tại Điều 137 của Luật Đất đai thì các bên tranh chấp được lựa chọn một trong hai hình thức giải quyết tranh chấp đất đai theo quy định sau đây:

+ Nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp tại Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền theo quy định tại khoản 3 Điều này;

+ Khởi kiện tại Tòa án có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự.

Bước 3: Khởi kiện tại Tòa án

5. Tại sao cần có sự hỗ trợ của Luật sư khi giải quyết tranh chấp lối đi chung?

Tranh chấp lối đi chung tưởng chừng là vấn đề nhỏ trong đời sống hàng ngày, nhưng trên thực tế lại rất phức tạp vì liên quan trực tiếp đến quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản và mối quan hệ giữa các hộ dân. Việc có Luật sư giải quyết tranh chấp lối đi chung đồng hành sẽ giúp quá trình giải quyết trở nên minh bạch, đúng pháp luật và hiệu quả hơn. Cụ thể:

• Luật sư giúp xác định rõ quyền và nghĩa vụ của các bên. Không phải ai cũng hiểu rõ đâu là lối đi hợp pháp, đâu là quyền sử dụng chung hay riêng. Luật sư sẽ dựa vào hồ sơ địa chính, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, bản đồ hiện trạng để xác định căn cứ pháp lý rõ ràng, tránh hiểu nhầm hoặc bị thiệt thòi.
• Hỗ trợ hòa giải, hạn chế xung đột. Tranh chấp lối đi chung thường xảy ra giữa hàng xóm, người thân, nên việc đối thoại cần sự khéo léo. Luật sư có kỹ năng hòa giải giúp hai bên tìm được giải pháp dung hòa, giữ được tình làng nghĩa xóm mà vẫn đảm bảo quyền lợi hợp pháp.
• Đại diện làm việc với cơ quan nhà nước hoặc tại Tòa án. Nếu tranh chấp không thể tự hòa giải, luật sư sẽ soạn đơn, thu thập chứng cứ, đại diện làm việc với Ủy ban nhân dân, Văn phòng đăng ký đất đai hoặc tham gia tố tụng tại Tòa án để bảo vệ quyền lợi.
• Đảm bảo quy trình pháp lý chặt chẽ, đúng quy định. Luật sư giúp bạn tránh sai sót trong hồ sơ, thời hạn, trình tự pháp lý – những yếu tố có thể khiến vụ việc bị kéo dài hoặc bị bác đơn.

6. Tiêu chí lựa chọn Luật sư giải quyết tranh chấp lối đi chung?

Việc lựa chọn đúng luật sư phù hợp để hỗ trợ giải quyết tranh chấp lối đi chung là yếu tố then chốt giúp vụ việc được xử lý nhanh chóng, hiệu quả và đúng quy định pháp luật. Một luật sư giỏi không chỉ nắm vững kiến thức chuyên môn mà còn cần có kỹ năng mềm và đạo đức nghề nghiệp vững vàng. Dưới đây là những tiêu chí quan trọng bạn nên xem xét:

• Hướng đến giải quyết tranh chấp bằng con đường thương lượng, hòa giải;
• Luật sư có kinh nghiệm trong việc tư vấn, giải quyết tranh chấp lối đi chung và đã đạt được kết quả tốt đối với các vụ án tương tự;
• Luật sư có tư duy logic và tư duy pháp lý cao;
• Luật sư có khả năng giao tiếp tốt để hiểu vấn đề của khách hàng và thuyết phục được các bên trong quá trình đàm phán giải quyết tranh chấp;
• Luật sư có tinh thần trách nhiệm cao, bảo mật các thông tin của khách hàng và tuân thủ đạo đức của nghề luật sư;
• Luật sư có nhiệt huyết và cường độ giải quyết công việc cao để xử lý các vấn đề pháp lý phát sinh một cách nhanh chóng và hiệu quả.

7. Luật sư giải quyết tranh chấp lối đi chung làm những việc gì?

Luật sư giải quyết tranh chấp lối đi chung cung cấp dịch vụ pháp lý cụ thể:

• Tư vấn các vấn đề liên quan đến giải quyết tranh chấp lối đi chung;
• Tư vấn giải quyết tranh chấp lối đi chung;
• Soạn thảo hồ sơ, tài liệu liên quan đến giải quyết tranh chấp lối đi chung;
• Đại diện, bảo vệ khách hàng và giải quyết các tranh chấp lối đi chung;
• …

8. Tìm Luật sư giải quyết tranh chấp lối đi chung ở đâu?

Phong & Partners đã và đang hỗ trợ nhiều khách hàng trong việc tư vấn và giải quyết tranh chấp lối đi chung. Với triết lý “Tôn công lý – Trọng thiện chí”, chúng tôi luôn lựa chọn phương pháp dung hòa xung đột, ưu tiên thương lượng và hòa giải để đạt hiệu quả cao nhất mà vẫn giữ được mối quan hệ láng giềng.

Phong & Partners xem mỗi vụ việc không chỉ là trách nhiệm nghề nghiệp mà còn là sự đồng hành cùng khách hàng, tìm ra giải pháp hợp tình, hợp lý, đúng pháp luật. Phong & Partners luôn đặt mình vào vị trí người trong cuộc, thấu hiểu giá trị tình làng nghĩa xóm, hướng đến cách giải quyết êm đẹp, hạn chế mâu thuẫn phát sinh.

“Trao chất lượng – Nhận niềm tin” là cam kết mà Phong & Partners luôn gìn giữ — mang đến dịch vụ tư vấn và bảo vệ quyền lợi hợp pháp bằng sự chuyên nghiệp, tận tâm và tận tình.

9. Chi phí thuê Luật sư giải quyết tranh chấp lối đi chung như thế nào?

Chi phí thuê Luật sư giải quyết tranh chấp lối đi chung phụ thuộc vào các yếu tố:

• Mức độ phức tạp của công việc;
• Thời gian của Luật sư phải bỏ ra để thực hiện công việc;
• Kinh nghiệm và uy tín của Luật sư chính, của Văn phòng Luật sư;
• Yêu cầu đặc biệt của khách hàng về trách nhiệm và hiệu quả công việc.

Trên thực tế, chi phí thuê Luật sư giải quyết tranh chấp lối đi chung tuỳ thuộc vào yêu cầu của khách hàng, đặc thù của công việc … để các bên có được thỏa thuận về chi phí mời Luật sư.